Hạnh phúc là được... đi tìm

QĐND - Với Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Đức Chuyển (nguyên cán bộ quân báo Quân khu 5), kỷ niệm về chuyến đi tìm hài cốt liệt sĩ Phan Dương Tuyến ở Sê-pôn (Lào) tháng 8-2011 và những ngày chiến đấu trên đất bạn cách đây hơn 40 năm vẫn như mới hôm qua.

Năm 1970, Trung đoàn 1, Sư đoàn 2 của ta hành quân từ chiến trường Quảng Nam đến Sê-pôn, tỉnh Sa-vẳn-na-khệt chuẩn bị đánh lớn. Đến tháng 1-1971, địch đổ quân xuống khu vực Đường 9-Nam Lào. Sở chỉ huy Trung đoàn đặt trong hang đá, tây bắc cao điểm 723. Máy bay địch điên cuồng thả bom và bắn rốc-két vào hang, nhiều cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn đã hy sinh, bị thương, trong đó Trung đoàn phó, Tham mưu trưởng Phan Dương Tuyến bị thương nặng, đưa về đội phẫu thì hy sinh. Người yêu của anh Tuyến, y tá Trương Thị Lai, vô cùng đau đớn cùng đồng đội chôn cất người yêu trong tấm dù hoa, bọc thêm ở ngoài tấm tăng và võng ni-lông. Em trai của anh Tuyến là Phan Xuân Hòa, lúc đó ở tuyến sau, nghe tin, tức tốc tìm về, nhưng chỉ kịp nhìn thấy mộ anh trai mình bên hòn đá lớn rồi lại tiếp tục cùng đơn vị hành quân đánh cao điểm 660.

Tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Phan Dương Tuyến.

Hơn 40 năm qua, anh Phan Xuân Hòa vẫn đau đáu tìm cách đưa anh Tuyến về quê hương. Do điều kiện kinh tế, cùng những thủ tục phức tạp khác, việc đi tìm hài cốt anh Tuyến vẫn xa vời. Cho đến khi gặp Đại tá Nguyễn Đức Chuyển và đồng đội thì anh Hòa càng thêm quyết tâm đi tìm bằng được. Tháng 6-2011, được Trung ương Hiệp hội Cựu chiến binh Lào mời thăm chiến trường xưa, anh Chuyển đã đặt vấn đề với các đồng chí bên Lào, đặc biệt là tỉnh Sa-vẳn-na-khệt. Được các bạn Lào hứa sẽ tạo điều kiện tối đa, mọi người tất bật chuẩn bị lương thực, thực phẩm và quân tư trang cho chuyến xuyên rừng. Thành phần của đoàn, ngoài anh Chuyển, chị Lai, anh Hòa còn có thêm một số đồng đội nữa.

Địa hình chiến trường xưa nay đã thay đổi. Hai ngày lội rừng, cộng thêm một ngày lênh đênh trên thuyền độc mộc giữa sông Sê-băng-hiêng đã bắt đầu dâng nước, mọi người chỉ gặp những tảng đá dựng đứng. Đành phải quay trở lại thuê ca-nô đi vòng hướng khác. Tiếp tục ngày đi đêm nghỉ, căng võng giữa rừng già, ăn xôi hoặc lương khô, chống chọi với muỗi, vắt và những cơn mưa tầm tã. Những đôi chân không còn trẻ vẫn hăng hái trèo đèo, vượt dốc. Cuối cùng thì đoàn tìm được vị trí sở chỉ huy năm xưa. Mộ anh Tuyến vẫn ở bên hòn đá to, đất lõm xuống. Chỉ đào chừng nửa mét, hài cốt anh Tuyến gần như còn nguyên vẹn đã hiện ra. Nhân dân địa phương đổ về rất đông đưa tiễn người lính tình nguyện Việt Nam. Buổi lễ truy điệu ở thị trấn Châu Ổ và đưa hài cốt về Nghĩa trang liệt sĩ huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi càng trang trọng hơn khi có mặt của gần 300 cán bộ, chiến sĩ, đồng bào địa phương và CCB Trung đoàn 1.

Được biết, Đại tá Nguyễn Đức Chuyển đã có nhiều chuyến đi riêng cùng các gia đình liệt sĩ về vùng Sê-pôn và cao nguyên Bô-lô-ven. Riêng trong năm 2012 này, anh đã có hai chuyến đi tìm 5 hài cốt là chiến sĩ trinh sát Trung đoàn 1. Tìm được đến nơi nhưng do mưa lớn, cả đoàn đành quay về, chờ mùa khô sang năm tiếp tục cất bốc, đưa các liệt sĩ hồi hương.

Đại tá Nguyễn Đức Chuyển nói rằng: Tìm được hài cốt liệt sĩ Phan Dương Tuyến là niềm hạnh phúc lớn nhất của anh trong năm 2011.