Mạn đàm về bài “Phỏng vấn Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp – Giám mục giáo phận Vinh, nhân dịp đầu Xuân Quý Tỵ 2013”

Hải An

Trên cương vị là người đứng đầu Giáo Phận Vinh việc Giám mục Nguyễn Thái Hợp có bài phỏng vấn nhân dịp Tết Nguyên đán là một chuyện bình thường. Trong câu chuyện phỏng vấn có những chủ đề mang tính định hướng cho Giáo phận Vinh thực hiện trong năm Quý Tỵ 2013. Điều đó cho thấy sự đồng hành của hàng ngũ giáo sĩ, giáo dân Giáo phận Vinh với những chủ trương phát triển kinh tế, xã hội của Đảng, nhà nước cũng như chính sách phát triển của địa phương hiện nay. Tuy nhiên qua theo dõi bài phỏng vấn mà Giám mục Nguyễn Thái Hợp là nhân vật chính, bản thân tôi thấy trong đó xuất hiện những nội dung còn không phù hợp với niềm mong ước của chính bản thân ông: “…Mong sao tất cả những người con của giáo phận Vinh, dù ở nơi góc bể chân trời nào, luôn tích cực sống và loan truyền niềm tin, đồng thời biết đóng góp cho xã hội bằng đôi tay và tim óc của mình."

Cụ thể là khi được hỏi: “…Nhìn lại năm qua, chúng con thấy có nhiều sự kiện đáng nhớ diễn ra trên giáo phận Vinh. Vậy, trên cương vị chủ chăn giáo phận, theo Đức Cha, những sự kiện nào nổi bật hơn cả tại giáo phận Vinh chúng ta trong năm qua ? thì Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp cho rằng: “Trong năm Nhâm Thìn vừa qua, giáo phận chúng ta gặp khá nhiều bất trắc, nhưng cũng có nhiều niềm vui và hy vọng…….Về mặt xã hội, có khá nhiều căng thẳng giữa giáo phận với chính quyền các cấp, mà nổi cộm nhất là vụ Con Cuông. Việc bắt 17 thanh niên và bản án của phiên tòa sơ thẩm tại Vinh cũng đang gây bức xúc, phản kháng của nhiều người, nhiều cơ quan, trong cũng như ngoài nước. Ủy ban Công lý & Hòa bình của HĐGM cũng như của giáo phận Vinh đã nhiều lần tỏ bày quan điểm về những vấn đề trên. Ước mong rằng sang năm mới sẽ không tái diễn những chuyện không nên có trong thế kỷ XXI này”.

Thực tế cho thấy rằng, năm 2012 với sự cố gắng khắc phục khó khăn về kinh tế suy giảm, Giáo phận Vinh cũng có nhiều niềm vui và một số quyết định gieo niềm hy vọng. Nhiều nhà thờ, nhà xứ và trường giáo lý thay nhau đặt viên đá đầu tiên hay khánh thành trong năm qua. Công trình tái thiết Đại chủng viện Vinh-Thanh được coi là một công trình trọng điểm của giáo phận, đã khởi công vào tháng 6 năm 2012. Việc thành lập giáo phận mới đang từng bước thực hiện theo tiến độ đặc biệt của nó. Nhà thờ Văn Hạnh, nơi sẽ trở thành Nhà thờ Chính tòa của giáo phận mới, đã khánh thành. Văn phòng Tòa Giám mục Hà Tĩnh sắp hoàn thành. Sau hai lần xuất hiện, “Đêm Ánh Sáng” đã trở thành điểm hội tụ của giới trẻ vào dịp Giáng Sinh. Vào những ngày cuối năm Nhâm Thìn, giáo phận tràn ngập niềm vui nhờ 18 tân linh mục. Niềm vui đã tăng lên gấp bội khi lần đầu tiên có Thánh lễ trao ban thừa tác vụ linh mục tại Quảng Bình và Hà Tĩnh. Chương trình nước uống đóng chai được nhiều người hưởng ứng và hỗ trợ. Để đáp ứng nhu cầu tại ba tỉnh, sang năm mới chương trình sẽ được củng cố và nhân rộng thêm. Chương trình bò rẻ (bò cỏ cũng như bò sữa), như một cách thế xóa đói giảm nghèo, bắt đầu sinh hoa kết trái. Xưởng làm tóc giả đã có kết quả tốt và đang được nhân rộng. Ban Phát triển cũng đang chuẩn bị lập xưởng may áo quần tại Xã Đoài.Tháng 8 năm 2012, khai mạc ngày Khuyết tật, quy tụ hơn 2000 người. Trên địa bàn giáo phận, ba Trung tâm Khuyết tật và bốn Nhà Mồ côi do các nữ tu điều khiển đang hoạt động….

Nhưng việc nhắc lại hai sự kiện Con Cuông và vụ việc xét xử 14 thanh niên theo đạo Công giáo như vậy phải chăng Giám mục Nguyễn Thái Hợp muốn nhắc đến điều gì? Phải chăng ông muốn nhắc đến để làm xấu đi mối quan hệ giáo hội Công giáo và chính quyền tốt đẹp đã, đang được thế hệ tu sỹ, giáo dân Giáo phận Vinh xây đắp và giữ gìn.

Về vụ việc tại Con Cuông, trong bài viết: “Sự thật khó chối cãi ở Con Cuông” của tác giả Minh Lý đã làm rõ bản chất cũng như những nghi ngờ trong vụ việc này. Theo đó, bài viết đã chỉ rõ cụ thể từng vấn đề mà Giáo hội Công giáo Vinh đưa ra khi cho rằng: “Chính quyền đàn áp tôn giáo…” như:

“…Đặc biệt, các văn thư của Giám mục và Văn phòng Tòa giám mục Giáo phận Vinh gửi đến các giáo xứ và UBND tỉnh Nghệ An cũng thể hiện một diễn biến và bản chất hoàn toàn khác với thực tế diễn ra.

Nội dung chủ yếu cho rằng chính quyền đưa lực lượng quân đội, công an và côn đồ đàn áp, đánh đập linh mục, giáo dân, đập phá tượng Chúa... Văn phòng Toà Giám mục đã có thông cáo về việc xảy ra tại xã Yên Khê, trong đó cho rằng, nhà cầm quyền đã phạm thánh, hành hung linh mục và giáo dân, và vụ việc là "cao trào và kết quả của những mưu tính lâu dài, được giàn dựng công phu, kỹ lưỡng của các thế lực đen tối"; đồng thời kêu gọi các giáo xứ trong giáo phận hiệp thông, thắp nến cầu nguyện cho giáo dân Con Cuông bị nhà cầm quyền bách hại và yêu cầu tất cả các giáo xứ căng băng rôn với nội dung "Phản đối hành vi phạm thánh và đánh đập linh mục, giáo dân của Chính quyền Con Cuông"...

Không chỉ dừng lại ở đó, Tòa giám mục giáo phận Vinh đã chỉ đạo tất cả các giáo xứ trong toàn giáo phận thắp nến cầu nguyện vào đêm thứ bảy (ngày 7/7/2012) và huy động hàng nghìn tín đồ đến tập trung tại 20 điểm nhà thờ thuộc 20 giáo hạt để làm lễ "hiệp thông với anh chị em đang bị bách hại về đức tin và để phản đối những hành vi phạm thánh, xúc phạm đến Đức tin Công giáo diễn ra tại giáo điểm Con Cuông trong thời gian qua"... vào ngày 15/7/2012.

Những thông tin sai lệch trên đã bóp méo nghiêm trọng về bản chất vụ việc và về việc thực hiện chính sách tôn giáo của chính quyền các cấp tại Nghệ An.

Đâu là sự thật?

Thứ nhất, về sự xuất hiện của lực lượng bộ đội biên phòng tại khu vực nhà ông Trận lúc xảy ra vụ việc, mà các thông tin xuyên tạc vin cớ cho rằng "quân đội đàn áp giáo dân", đã được các nhân chứng kể lại và Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An xác nhận như sau: Khoảng 16 giờ 30 phút, ngày 01/7/2012, có 15 cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòng thuộc Bộ đội biên phòng Nghệ An (đóng tại địa bàn huyện Con Cuông) trên đường đi làm nhiệm vụ tuần tra theo kế hoạch, khi đi qua xã Yên Khê, thấy vụ việc xảy ra đã dừng lại để nắm tình hình và sau 30 phút thì tiếp tục đi làm nhiệm vụ tăng cường công tác tuần tra biên giới cho Đồn biên phòng 555 tại Con Cuông.

Những chiến sĩ bộ đội biên phòng này đã không hề tiếp cận nhà ông Trận, lại càng không hề có hành động "đàn áp" nào với các tín đồ, linh mục.

Thứ hai, về sự xuất hiện của lực lượng công an, thì đó là nhiệm vụ bắt buộc trong trường hợp có sự mất an ninh, trật tự. Ở vụ việc này, đã có 43 người bị vây giữ, hành hung, đã có xô xát, ẩu đả giữa một bên là tín đồ công giáo và một bên là cán bộ và người dân địa phương, nếu không có lực lượng công an vào can thiệp kịp thời, thì sự việc có thể đã bị biến thành xung đột lớn.

Về việc này, chắc linh mục Nguyễn Đình Thục còn nhớ, rằng chính ông, vào khoảng 4 giờ, ngày 02/7/2012 đã điện thoại đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh cử lực lượng tới giúp đỡ, bảo vệ bà con giáo dân, khi bên ngoài nhà ông Trận có rất đông người dân địa phương đang hết sức bức xúc, mang theo hung khí và sẵn sàng trả thù vì người thân của họ bị giam giữ, đánh đập suốt đêm.

Và cũng đến 4 giờ 15 phút ngày 2/7/2012 thì lực lượng công an mới tiếp cận hiện trường xảy ra vụ việc để vận động, giải thích, yêu cầu bà con bỏ hung khí và bảo vệ cho 2 linh mục và bà con tín đồ rút khỏi hiện trường an toàn.

Thứ ba, về thông tin cho rằng chính quyền đã thuê côn đồ vào đánh đập giáo dân và linh mục, thì tại sao số cán bộ và lương dân bị thương lại rất nhiều? Đến 58 người, trong đó có 8 người bị thương nặng. Còn trong số hàng trăm tín đồ (lúc đông nhất là 800 tín đồ) tập trung tại nhà ông Trận, chỉ có 4 người bị thương, trong đó chị Thanh là bị thương nặng nhất, việc này xảy ra trong lúc xô xát, ẩu đả, và đến bây giờ, các cơ quan chức năng vẫn đang điều tra làm rõ là do ai.

Thứ tư, các trang mạng của các giáo xứ, giáo phận thông tin rằng hơn 40 cán bộ của chính quyền vào "chiếm" nhà nguyện và chốt cửa "tự giam" mình trong đó. Nếu sự thật đúng như vậy thì tại sao những cán bộ này lại "tự giam mình" lâu thế, đến 12 tiếng đồng hồ, trải qua suốt đêm 01/7/2012, không được ngủ và thực phẩm duy nhất là mì tôm sống do các tín đồ cung cấp.

Nếu các cán bộ "tự chốt cửa giam mình" được như vậy thì làm sao các tín đồ quá khích có thể thay nhau vào để đánh đập, lăng mạ, ép buộc PCT UBND huyện phải viết biên bản theo yêu cầu của họ, khi biên bản không được UBND huyện đóng dấu thì dọa sẽ "thịt" ông Kim và những người bị giam giữ.

Thứ năm, về tượng Đức Mẹ bị vỡ, như trên đã nói, là do trong quá trình xô xát, ẩu đả, rất nhiều tín đồ quá khích đã ném đá vào nhà ông Trận đã làm nhiều đồ đạc hư hỏng, trong đó có tượng Đức Mẹ và nhiều người bị thương. Việc này, đang được cơ quan chức năng điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Thứ sáu, Tòa Giám mục cho rằng vụ việc ngày 01/7/2012 là chính quyền đàn áp tôn giáo. Xin hỏi rằng, chính quyền cấp huyện đàn áp sao được khi chưa tiếp xúc được với các linh mục thì đã bị vây giữ? Khi ông Vi Văn Kim, PCT UBND huyện và ông Hoàng Văn Tấn - Trưởng Công an huyện Con Cuông vào giải quyết tình hình theo đề nghị của linh mục Ngô Văn Hậu thì cũng đã bị vây giữ luôn.

Còn chính quyền cấp tỉnh, sau khi nắm được tình hình, vào lúc 16 giờ 30 phút, ngày 01/7/2012, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã triệu tập và chủ trì cuộc họp khẩn cấp để chỉ đạo giải quyết vụ việc trên. Cuộc họp đã thống nhất chủ trương và phương án giải quyết vụ việc, trong đó có những nội dung quan trọng như sau: (1) Bằng mọi biện pháp bảo vệ an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân cả lương và giáo, sớm giải cứu số cán bộ, nhân dân bị bắt giữ và ổn định tình hình. (2) Lấy vận động, giáo dục, thuyết phục là chính để số tín đồ cực đoan thả người bị bắt giữ, không để xung đột lớn xảy ra...

Thế nhưng, mặc dù Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã 3 lần gửi giấy mời linh mục Trần Văn Công (Đại diện Giám mục Giáo phận Vinh) vào làm việc để trao đổi, phối hợp giải quyết vụ việc liên quan tôn giáo tại xã Yên Khê, huyện Con Cuông, phòng ngừa không để xẩy ra hậu quả xấu, nhưng cả 3 lần linh mục Công đều không đến dự.

Thứ bảy, giáo xứ Quan Lãng có đến 6 cơ sở thờ tự rất khang trang. Vậy tại sao các linh mục lại đưa hàng trăm tín đồ từ một nơi có cơ sở thờ tự hợp pháp, khang trang, được chính quyền bảo hộ, vượt gần 25 km đường núi nguy hiểm, đến một điểm sinh hoạt tôn giáo nhỏ hẹp, thưa tín đồ và chưa được chính quyền cho phép để hành lễ?

Và để thay cho lời kết tác giả Minh Lý đã viết:

“Vụ việc diễn ra ngày 1/7/2012 và cả những diễn biến sau đó đã làm cho đời sống của các tín đồ công giáo trên toàn tỉnh bị đảo lộn, tác động xấu đến tình đoàn kết nhân dân, đến truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc và gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự trên địa bàn toàn tỉnh.

Điều này liệu có đi ngược với chính giáo lý cao đẹp của Thiên Chúa giáo hay không? Có đi ngược với Pháp luật nước CHXHCN Việt Nam hay không? Có đi ngược với các răn dạy của Giáo hoàng Bê-nê-đích XVI (Benedetto XVI) trong Huấn từ dịp Ad limina (6-2009) và Sứ điệp dịp khai mạc Năm Thánh 2010 (11-2009) theo tinh thần sống Phúc âm trong lòng dân tộc, giáo dân tốt là công dân tốt và có nghĩa vụ đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước hay không? Có đi ngược với truyền thống đoàn kết của dân tộc hay không? Chắc rằng, những công dân đã gây ra vụ việc trên hoàn toàn có thể trả lời được.”

Hoạt động tôn giáo trái pháp luật tại nhà riêng ông Trận với hàng trăm tín đồ từ nơi khác đến tham gia đã làm đảo lộn cuộc sống thanh bình của người dân Yên Khê, nhất là người dân thôn Trung Hương. Hơn nữa, đồng bào dân tộc Thái vốn luôn có ý thức giữ gìn, bảo vệ tín ngưỡng truyền thống của dân tộc mình, nhất là trước những tác động của tín ngưỡng, tôn giáo mới nên đã rất bức xúc trước những hoạt động tôn giáo tại nhà riêng ông Trận.

Còn về vụ việc xét xử 14 thanh niên theo đạo Công giáo và Tin Lành thì xin các bạn đọc chuỗi bài viết: Sự thật đằng sau bức văn thư của Ban Công lý và hòa bình – Giáo phận Vinh: http://vietnamngayve.blogspot.com/2013/01/su-that-ang-sau-van-thu-cua-ban-cong-ly.html;                http://vietnamngayve.blogspot.com/2013/01/su-that-ang-sau-buc-van-thu-cua-ban.html;

http://vietnamngayve.blogspot.com/2013/01/su-that-ang-sau-buc-van-thu-cua-ban_28.html  để cùng thấy đó có phải là “bản án của phiên tòa sơ thẩm tại Vinh cũng đang gây bức xúc, phản kháng của nhiều người, nhiều cơ quan, trong cũng như ngoài nước” như chính lời của Giám mục Phaolo Nguyễn Thái Hợp phát biểu không?

Thiết nghĩ, một vị chủ chăn của một giáo phận được đánh giá là lớn so với các giáo phận của cả nước nên có những định hướng mang tính tích cực cho công đồng dân chúa giáo phận Vinh ngày càng hòa nhập và đóng góp cho xã hội bằng đôi tay và tim óc của mình. Việc nhắc lại những sự kiện thuộc về quá khứ không hay chỉ làm cho mối quan hệ chính quyền và giáo hội xấu đi. Điều đó không có lợi cho đời sống của tín đồ giáo dân Giáo phận Vinh!