LIỆU PHIÊN TÒA XÉT XỬ PHƯƠNG UYÊN SẼ LÀM CHO NHIỀU THANH NIÊN, SINH VIÊN "THỨC TỈNH"?

Phạm Chiến

          "Thế hệ trẻ hiện nay ít quan tâm đến những vấn đề chính trị" - đó là nhận xét của những bậc cao niên có phần bi quan về thế hệ tương lai của nước nhà. Nhưng những người chứng kiến và theo dõi về phiên tòa xét xử hai sinh viên Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha vào ngày 16/5 tại Tòa án nhân dân tỉnh Long An với cáo buộc "Tuyên truyền chống nhà nước" theo điều 88 Bộ luật Hình sự chắc sẽ phải xem xét lại chính suy nghĩ của chính mình. Nhiều câu hỏi kiểu: Liệu phiên tòa xét xử Phương Uyên sẽ làm nhiều thanh niên sinh viên ‘thức tỉnh? được đặt ra và hình tượng Nguyễn Phương Uyên không chỉ là một bị can trên vành móng ngựa công lý mà đã thành một biểu tượng cho thế hệ trẻ trong một giai đoạn mới. Điều mà tôi quan tâm không phải là Phương Uyên đã làm gì mà nên nỗi....mà là những hiệu ứng mang lại sau phiên tòa xét xử cô. Một thanh niên, một sinh viên đại học khi quan tâm đến những vấn đề chính trị, đến vận mệnh nước nhà thì cũng nên mừng cho tương lai nước nhà.

         Xã hội đổi thay và những cơ chế dân chủ đang dần mở rộng đã mang lại cho bất kỳ ai có thể tự do đưa ra chính kiến của mình. Nguyễn Phương Uyên có thể là một người hăng hái, tiên phong bộc bạch, thể hiện chính kiến của mình. Việc Phương Uyên bị Tòa án nhân dân Tỉnh Long An đưa ra xét xử khiến cho mọi người té ngửa ra vì sao mà dạo này nhiều người trẻ tuổi bị xét xử công khai vậy. Đây không phải lần đầu một thanh niên đang ngồi trên ghế giảng đường đại học bởi cách đây không lâu tại thành phố Vinh Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An đã đưa ra xét xử 14 thanh niên, sinh viên theo đạo Công giáo và Tin Lành với tội danh "Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" và "Hoạt động tuyên truyền chống nhà nước". So với phiên tòa tại TP Vinh thì phiên tòa tại Long An vừa qua nếu so sánh về tính chất và số lượng bị can thì không thể bằng, vậy mà có người đã gắn cho nó nhiều ý nghĩa lớn lao. Sự thức tỉnh của một thể hệ trẻ đối với những vấn đề hệ trọng của đất nước đã được một số người tuyên xưng. Liệu Nguyễn Phương Uyên có xứng đáng và có gánh vác được kỳ vọng lớn lao này không? Những tiếng tung hô vốn dĩ nó không có tội nhưng nó cũng vô tình đưa đối tượng tung hô có sự ngộ nhận và đi đến đánh giá sai về bản thân mình. Có chăng Phương Uyên là nạn nhân của những sự kỳ vọng ấy. 

         Tôi rất tán đồng với nhận định của tác giả Phạm Lê Vương Các- Sinh viên Luật, TPHCM- BBC với bài viết: "Nếu Phương Uyên phải chịu án tù" đã nhận định rằng: "Đáng nói hơn, vụ việc của Phương Uyên và Nguyên Kha là dấu hiệu cho thấy lực luợng chống đối Nhà nước đang dần được trẻ hóa." Trong xu hướng đạo tạo và hình thành nhân lõi của kế cận thì việc "trẻ hóa" dù ở ngành nghề nào cũng đều quan trọng. Nó đảm bảo cho thế hệ chuyển tiếp không bị hụt hơi. Và những hành động chống đối như cách nói của cơ quan công quyền Việt Nam cũng không ngoại lệ. Thời gian gần đây những người trẻ lòng đã đồng loạt đứng lên, tự cho mình là biểu tượng và họ hành động như kiểu để được ngợi ca, được đánh bóng tên tuổi và được công chúng biết tới. Suy cho cùng cái họ mất là có thể phải đối diện với khung hình phạt từ những điều 88 và điều 79 Bộ luật Hình sự nước CHXHCN Việt Nam và những cái họ được thì lại rất nhiều. Nếu trước đây tên tuổi của họ chỉ được biết đến quan những người thân và bạn bè. Có chăng nữa nếu họ tham gia FB thì điều này được mở rộng hơn. Họ không chấp nhận tên tuổi của mình mãi ở nơi "vũng trâu" đen tối mà họ muốn hành động thực sự để vươn ra biển lớn, được vùng vẫy với bạn bè bốn phương. Phương Uyên cũng nằm trong số những người như vậy. Công việc học tập tại một ngôi trường đại học đã làm cô cảm thấy nhàm chán. Nó không thể thỏa mãn những dục vọng ra biển lớn của Cô. Cái không gian nhỏ hẹp ấy không xứng tầm với những gì mà cô đang sở hữu. Nhưng ôi chao, giữa ước mơ, hoài bão và năng lực hiện có của cô lại mâu thuẫn nhau đến lạ kỳ và như không muốn để cô biến ước mơ của mình thành hiện thực. Và trong hoàn cảnh ấy Phương Uyên thật tội nghiệp - cái tội nghiệp của một kẻ "sở cầu bất đắc". 

         Cũng vào thời điểm dường như tuyệt vọng, chán chướng ấy, Uyên đã nhận được một "Mạnh Thường quân" che chở và chỉ bảo cô thực hiện ước mơ. Cái mà Uyên hạnh phúc nhất ấy là con đường thực hiện mơ ước ấy của cô không liên quan đến năng lực thực sự của bản thân cô. Như đang lúc chết đuối gặp chiếc phao cứu sinh Phương Uyên thực sự bừng tỉnh và tuân thủ những chỉ bảo của "Mạnh Thường quân" kia như tín đồ của một thứ tôn giáo tinh thần. Người đó đã dạy Phương Uyên rằng, hiện nay giới trẻ chỉ có thể nổi tiếng bằng cách đối đầu, chịu chấp nhận thương đau của vòng lao lý và đó hiện đang là trào lưu của những người trẻ như cô. Dù ban đầu hơi phân vân nhưng trước những phân trần về thiệt hơn thì Phương Uyên đã chấp nhận bắt tay vào hành động. Và Phương Uyên đã bị Công an bắt vì cô hành động lần đầu và kinh nghiệm của cô trong công việc này chưa nhiều. Việc Phương Uyên bị bắt ngoài việc đổ lỗi cho những yếu kém về năng lực bản thân thì hình như "Mạnh Thường Quân" kia đang cố tình chỉ bảo không tận tâm và có ý để Phương Uyên vào vòng lao lý như một sự tình cờ. Phương Uyên đã bị bắt và đang đối diện với Phiên tòa sắp tới và cô đang từ từ cảm nhận được cái giá phải trả cho một hành động vốn dĩ cô không nên làm. 

         Nên chăng chúng ta cũng nên đặt ra vấn đề: Vụ án xét xử Phương Uyên thức tỉnh cho thể hệ trẻ về cái gì? Theo tôi, Phương Uyên chưa đủ tầm để đại diện cho một thế hệ và cũng nên đặt ra một điều: thế hệ trẻ nên thức tỉnh, không đi theo vết xe đổ của những người như Nguyễn Phương Uyên, không nên hiện thực ước mơ của mình bằng mọi giá. Vì cái giá Phương Uyên phải trả là quá đắt. Rồi đây sau khi phiên tòa kết thúc Phương Uyên sẽ có thêm cho một một kinh nghiệm xương máu.