ĐIỀU 258, THẾ GIỚI CÓ, TẠI SAO VIỆT NAM LẠI KHÔNG?

Như một quy luật mang tính bổ khuyết cho nhau, quá trình vận dụng luật và biên soạn luật đang song hành với mục tiêu hoàn thiện hệ thống Pháp luật Việt Nam - một nhân tố vừa đảm bảo ổn định trong nước và phục vụ cho quá trình phát triển, hội nhập quốc tế. Ở bài viết này tôi muốn bàn đến một nội dung rất nhỏ trong quá trình soạn thảo và xây dựng luật. 

Xin nói rằng, câu chuyện về soạn thảo và xây dựng luật là không hề mới bởi thực tế đối với những trường Đại học, Cao đẳng đào tạo về mã ngành này họ đã có cả một cuốn giáo trình nhập môn: Lí luận Nhà nước và Pháp luật. Vì vậy, nói ra điều này cũng chẳng qua là nói lại những gì sách vở đã nói và đã đề cập. Song thực tế cuộc sống, vì những lí do này, lí do khác và những bận bịu không tên tuổi đã khiến không ít người đã quên. Và chính sự quên ngẫu nhiên ấy lại khiến không ít người hiểu sai bản chất vấn đề: Điều tôi đang nói chính là quá trình soạn thảo và xây dựng luật.

Blogger Phạm Viết Đào bị xét xử theo Điều 258 - BLHS. 

Pháp luật từ lâu là một công cụ hữu hiệu để điều chỉnh xã hội. Xã hội phát triển trong vòng quay chu trình của Pháp luật. Từ thực tế cuộc sống, thông qua những trải nghiệm thực sự trong dòng chảy cuộc sống, không ít con người được giao phó trách nhiệm luật hóa và phổ quát những hành vi của con người bằng luật với hi vọng sẽ điều chỉnh được hết thảy những hành vi của con người trong xã hội theo một khuôn khổ và hạn mức nhất định. Nhà nước Việt Nam đã làm như vậy: từ thực tế sinh động của cuộc sống để xây dựng luật và vận hành luật; quá trình vận hành nếu phát hiện những hạt nhân không hợp lý thì chính họ lại tiến hành điều chỉnh cho phù hợp; cho nên, chuyện không có hành vi gây phương hại cho các chủ thể của xã hội mà luật vẫn quy định thành điều luật là chuyện không bao giờ xảy ra, bởi trên thực tế việc ban hành, sửa đổi một bộ luật, điều luật không phải do một chủ thể thực hiện và việc ban hành dựa vào chủ quan của một số người; các công đoạn đó được thực hiện theo một trình tự nhất định và phải trải qua những hội thảo, thảo luận từ các cấp từ tiểu ban soạn thảo cho đến cao nhất là Quốc hội trước khi ký ban hành luật. Với một quy trình có phần chặt chẽ, khoa học nên độ sai sót, độ "Vênh" so với thực tế ít khi xảy ra. Có chăng chỉ xảy ra trường hợp có hành vi mới mà chưa được luật hóa. 

So với Phương Tây thì Việt Nam có lịch sử lập pháp và hành pháp đi sau, cho nên song hành với việc tự lực cánh sinh trong xây dựng và hoàn thiện Luật, Việt Nam đã tiếp cận để học hỏi, tiếp thu những thành tựu trên phương diện luật học và luật hóa những hành vi gây phương hại cho xã hội. Đồng thời quá trình hội nhập quốc tế đang đặt ra không ít những yêu cầu cần thực hiện đảm bảo yếu tố tương đồng; trong đó vấn đề tương thích về pháp luật trong nước - quốc tế đã, đang trở nên cấp thiết hơn bao giớ hết, nhất là trong bối cảnh nhiều nước đang nới rộng luật để thu hút đầu tư quốc tế, tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết. 

Hiểu rõ điều này, thời gian qua Nhà nước Việt Nam đã tích cực học hỏi, nghiên cứu và xây dựng hệ thống luật theo hướng: Tôn trọng tính đặc thù và thích nghi với luật pháp quốc tế. Với sự cố gắng đó, luật pháp Việt Nam đang trở thành một nguồn lực trong thu hút đầu tư và động lực gia tăng hoạt động ngoại giao trên các lĩnh vực. Tuy nhiên, bức tranh về nền lập pháp Việt Nam không phải khi nào cũng được nhìn nhận tích cực. Việc đòi bỏ Điều 258 - BLHS, tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” đang là một ví dụ. Căn cứ mà những người khởi xướng cho điều này chính là thế giới đã bỏ từ lâu hoặc không có Điều luật này; Việc Việt Nam duy trì chính là một sự hạn chế nhất định trong việc hội nhập và tạo ra sự tương thích với Luật pháp quốc tế. 

Tác giả Đăng Trường trong bài viết: "Đòi bỏ điều luật, thủ đoạn không thể chấp nhận" đã viết: "Trước khi nói về điều luật, hãy soi chiếu luật pháp các nước tiên tiến xem họ quy định ra làm sao. Mới đây, một quan chức Nhà Trắng ở Mỹ bị sa thải vì đã lăng mạ chính phủ trên trang tweeter. Trang Daily Beast đưa tin, Jofi Joseph, 40 tuổi và làm việc tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, đã bị sa thải khi bị xác định là người đã gửi những tin nhắn mang nội dung lăng mạ chính phủ dưới cái tên mạo danh “@NatSecWonk”... Người Mỹ - nơi mà nhiều người viện dẫn để minh chứng cho cái gọi là tự do báo chí, tự do ngôn luận thì họ cũng phân định rõ ràng giữa tự do và luật pháp. Chạm vào vạch luật không cho phép, ấy là phạm pháp. Chính quyền Mỹ sẵn sàng trừng phạt nếu báo chí hay việc cá nhân đưa các thông tin lên mạng internet vi phạm vào các lĩnh vực bị cấm, trong đó quy đinh nghiêm ngặt với: Đăng bài viết có phương hại đến nền an ninh quốc gia (như vụ án Near v State of Minnesota ex rel. Olson (1931) và vụ án United States v OBrien (1968)". 

Hóa ra là thế, đâu chỉ có Việt Nam mà đó là chuyện phổ biến trên thế giới, xuất hiện ngay cả những quốc gia mà đám người "chiến đấu cho dân chủ" kia xem là thiên đường của quyền con người. /.

An Chiến