KHÔNG PHẢI ĐẾN BÂY GIỜ GIÁM MỤC NGUYỄN THÁI HỢP MỚI SAI LẦM!

Với cái tít "Tự do tín ngưỡng dưới chế độ cộng sản là đây", Gioan Nam Phong (FB của Linh mục Nguyễn Ngọc Nam Phong thuộc Dòng chúa cứu thế Thái Hà, Hà Nội; Linh mục này đã rời khỏi Việt Nam sau vụ việc Thái Hà - Nhà Chung năm 2009 và hiện có thông tin đang sống tại Mỹ) viết: 

"Bức ảnh biểu tượng của một giai đoạn lịch sử, trong đó, nó cho thấy hình ảnh của Giáo hội Công giáo Việt Nam dưới thời cộng sản, cho thấy cái ác đã đi tới cùng khi người ta dám xúc phạm cả những gì linh thiêng nhất.

Khi cả một thể chế chính trị công khai chống lại thần linh, thì cũng là lúc thể chế ấy đã cùng đường". 

Kèm theo đó là một bức ảnh được chú thích là: "Đức Giám mục giáo phận Vinh quỳ bên bức tượng Đức Mẹ bị chính quyền đập vỡ tại Huyện Con Cuông, Nghệ An tháng 7/2012".

Trước hết phải xin khẳng định rằng, tháng 12 năm nay là tháng của Giám mục Nguyễn Thái Hợp - Giám mục Giáo phận Vinh bởi những ồn ào xung quang vụ giáo dân giáo xứ Đông Yên (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) kéo ra gây sức ép với Toà Giám mục Giáo phận về việc không để Linh mục Quản xứ Đậu Thanh Minh thuyên chuyển đi mục vụ tại địa bàn khác (Xem thêm: Tại đây). Và trong một diễn biến mới nhất lại xuất hiện một bức thư của một Giáo dân có tên Phanxico Ha Ti viết về sự việc này như sau: 

"Trọng kính quý Đức cha, quý Cha

Những ngày qua chúng con vẫn ăn chực nằm chờ, mặc cho mưa đông giá rét, mặc cho tiền hết, gạo hết chúng con vẫn nuôi một hi vọng nhỏ nhoi rằng Đức Cha sẽ vì Sự thật và tình yêu mà lắng nghe tiếng nói lương tâm của con dân Đông Yên, có lời giải thích xác đáng để chúng con tiếp tục tin tưởng vào sự chăn dắt của Đức Cha. Chúng con đợi mãi, đợi mãi. Nhưng ngày lại ngày vẫn không thấy Đức Cha xuất hiện. Chẳng lẽ Đức cha cứ ở mãi trong Tòa. Đến hôm nay chúng con mới phát hiện ra sự thật không phải thế. Chúng con đợi ở cửa trước, đường đường chính chính, quang minh chính đại. Đức Cha lại lén lút đi cửa sau, chung với các sơ Dòng Mến thánh giá. Vì sao mà Đức Cha phải lẩn tránh chúng con như tránh tà? Một người thiếu tình thương và trách nhiệm thì sẽ không bao giờ xứng đáng để chăn dắt đàn chiên, mở mang và xây dựng nước Chúa được".

Rất nhiều người khi nhìn nhận câu chuyện giáo dân xứ Đông Yên (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) kéo ra Toà Giám mục (hiện đang tiếp diễn) là hệ luỵ từ cách thức điều hành, quản lý địa phận từ khi về nhậm chức (tháng 05/2010). Nghĩa là đó là sản phẩm của một quá trình dài chứ không phải là ngày một ngày hai gì mới có. Tuy nhiên, xem chừng việc đến nay mới có một nhìn nhận như thế là đã quá muộn bởi dù khác nhau về mặt chủ thể bị đụng chạm, liên quan nhưng ngay từ đầu người đứng đầu Giáo phận Vinh đã cho thấy tính có vấn đề trong cách quản lý, điều hành của mình! 

Tiếp quản địa phận từ Giám mục Cao Đình Thuyên, một người được cho là quản lý địa phận theo quan điểm ôn hoà, thích nghi, cho nên, Giáo phận Vinh trước thời điểm Giám mục Nguyễn Thái Hợp quản nhiệm là một địa phận hiền hoà, bình yên như 25 địa phận còn lại trên dải đất hình chữ S này. Vậy nhưng, thay vì an phận và tiếp nối đường hướng của vị Giám mục tiền nhiệm trong quá trình quản nhiệm thì Giám mục Hợp lại liên tục có những động thái thay đổi. Bắt đầu là vấn đề nhân sự, những vị trí chủ chốt, những người quan trọng dưới thời Giám mục Cao Đình Thuyên được thuyên chuyển, luân chuyển đi mục vụ địa bàn khác; thay thế vào đó là số chức sắc cực đoan, có quan điểm cứng rắn trong mối quan hệ với chính quyền; số chức sắc trẻ chưa qua cống hiến cũng được bổ nhiệm, trọng dụng vào các chức vụ quan trọng. Những chức sắc có tuổi đời cao, tâm huyết với sự phát triển của Giáo phận rơi vào tình trạng "ngồi chơi xơi nước" và thiếu được tôn trọng. Đây cũng là chi tiết cho thấy, từ sau khi về tiếp quản Giáo phận, Giám mục Nguyễn Thái Hợp đã tiếp tục trượt dài trên hành trình kiêu ngạo và thiếu tôn trọng người khác mà việc "Mọi người vẫn không quên trong buổi lễ nhận chức, trong xưng hô với Đức cha già, Đức cha Phaolo không hề dùng danh xưng “con” thể hiện sự khiêm nhường mà luôn dùng từ “tôi” là sự bắt đầu. 

Xin được quay lại câu chuyện được dẫn ở trên, sự việc xảy ra tại xã Yên Khê, huyện Con Cuông có thể nói là sản phẩm đầu tiên của Giám mục Nguyễn Thái Hợp trên cương vị người đứng đầu địa phận. Ai cũng hiểu được rằng, với một tổ chức tôn giáo thì việc mở rộng lãnh đạo (với đạo Công giáo là mở rộng nước Chúa) là việc làm đương nhiên; sự phát triển của đông đảo tín đồ cũng là nguyên nhân thúc ép họ phải làm điều đó. Khu vực Miền Tây Nghệ An rộng lớn, trong đó huyện Con Cuông là điểm tiếp giáp bắt đầu được cho là nơi màu mỡ cho việc gieo mầm của đạo Công giáo. Và trên thực tế, không cần đợi chủ trương của Giáo hội trong việc thực thi điều này mà rất nhiều người miền xuôi theo đạo Công giáo khi lên làm ăn, sinh sống ở vùng đất này đã mang theo tôn giáo, tập tục của họ đi theo. Đây là điều kiện thuận lợi, là chân rết an toàn để Giáo hội địa phận Vinh tiếp tục sứ mệnh mở rộng nước Chúa của mình như cách mà khởi nguyên của họ đã từng thực hiện tại Việt Nam vào thế kỷ 17. 

Vậy nhưng, trái lại với những điều kiện hết sức thuận lợi để thực hiện sứ vụ cao cả đó thì phía Giáo hội lại có những động thái thiếu khôn ngoan, thể hiện sự nóng vội, cố tình đốt cháy giai đoạn. Là một vùng đất của những đồng bào dân tộc bản địa, chủ yếu là người Thái và Đan Lai cùng một số dân tộc khác chung sống. Tập tục và bản sắc từng dân tộc đã gắn chặt với đất và nước nơi đây, trong đó tục thờ cúng tổ tiên được cho là một đặc điểm lớn. Trong khi đó những người đứng đầu Giáo phận, trong đó có Giám mục Nguyễn Thái Hợp và số chức sắc dưới quyền lại có những chủ trương, cách làm hết sức nóng vội. Lẽ ra để cho đồng bào nơi đây tiếp nhận và thích nghi, thậm chí là theo tôn giáo mới thì động tác đầu tiên thường là tuyên truyền, vận động; quá trình này cần thời gian để có được hiệu quả và xem chừng trong giai đoạn hiện tại thì chưa thể nói được bất cứ điều gì. Vả lại, cái mà họ càng thể hiện sự sai, nóng vội của mình là không cần thông qua chính quyền, không cần sự hỗ trợ chính quyền trong việc thực hiện sứ mệnh của mình mà đã đưa Linh mục lên dâng lễ, thiết lập cơ sở thờ tự một cách bất hợp pháp tại gia đình một người dân tại thôn Trung Hương, xã Yên Khê, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An. Kết quả đã xảy ra một sự vụ đáng tiếc tại đây. Về hậu quả của vụ việc này xin xem thêm ở phản ánh sau: Sự thật khó chối cãi ở Con Cuông. 

Cũng xin thông tin thêm, dù câu chuyện xảy ra tại xã Yên Khê, huyện Con Cuông là rất đỗi đáng tiếc, tuy vậy nhưng nó đã không trở thành lực cản cản trở việc Chính quyền xem xét nguyện vọng thành lập 01 giáo họ tại huyện Con Cuông. Mới đây nhất, sau khi được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận, Toà Giám mục Giáo phận Vinh đã tổ chức "Thánh lễ mừng kính Các Thánh Nam Nữ và trao quyết định thành lập giáo họ độc lập Con Cuông". 

Có lẽ một sự việc đáng buồn như thế nên quên đi và mãi không nên nhắc lại; tuy nhiên, xem ra việc nhắc lại đó không phải là không hữu ích, ít nhất nó cho một số người thấy được Giám mục Nguyễn Thái Hợp đã sai lầm ngay từ đầu về tiếp quản giáo phận Vinh chứ không phải đến tận hôm nay! 

An Chiến