THÊM MỘT BÀI HỌC CHO BÁO CHÍ TRONG ĐƯA TIN

Ngay sau khi tờ Infonet có bài viết phản ánh về cái gọi là "Dự án Trung Quốc trên núi Hải Vân" với những sự dẫn dụ qua việc lấy ý kiến của rất nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu và đáng chú ý có sự tham gia rất tích cực từ các chuyên gia trên lĩnh vực an ninh - quốc phòng thì hàng loạt báo trong nước liên tục phản ánh. Những kẻ hở mang tính căn bản đã được không ít tờ báo chỉ ra và kèm theo đó là những kiến nghị quyết liệt về việc dừng để xem xét các yếu tố liên quan trước khi chính thức triển khai tiếp theo.

Trên báo Dân trí, bài viết "Dự án triệu đô trên núi Hải Vân: Không nên cấp phép vì đó là vị trí trọng yếu" trong phần dẫn ý kiến của ông Thái Thanh Hùng - Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Đà Nẵng (nguyên Chỉ huy phó Bộ Chỉ huy Quân sự Đà Nẵng): "Theo ông Hùng, vị trí mà tỉnh TT-Huế cấp phép cho doanh nghiệp Trung Quốc xây dựng khu du lịch nằm ngay mũi Cửa Khẻm, coi như bao trùm cả hòn Sơn Trà con cách đó không xa. Đây cũng chính là “yết hầu” của vịnh Đà Nẵng với núi Hải Vân và bán đảo Sơn Trà, tạo thành hình cánh cung trấn giữ phía Bắc và phía Đông Bắc. Mà vịnh Đà Nẵng là một trong những khu vực cực kỳ trọng yếu trên dọc tuyến biển Việt Nam. Ai nắm vị trí đó là nắm cả vùng trời, vùng núi, vùng biển khu vực phòng thủ Đà Nẵng. Do đặc thù như vậy nên không nên cho nước ngoài đầu tư vào khu vực này".

Trung tướng Bế Xuân Trường. 

Tương tự đó, báo Đất Việt cũng đưa ra một cảnh báo qua bài viết "Làm khu nghỉ dưỡng trên núi Hải Vân: Quá nhạy cảm quốc phòng! qua bài phỏng vấn thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc Phòng xung quanh vấn đề này. Thứ trưởng Rinh đã cho rằng: "Nơi này được xem như cánh cửa của vịnh Đà Nẵng, có thể nhìn thấu bán đảo Sơn Trà – và được xem như mắt thần Đông Dương nên mọi hoạt động về quân sự ở Đà Nẵng đều có nguy cơ bị lộ. Với những vị trí trọng yếu như thế này dứt khoát phải có ý kiến của Bộ Quốc phòng chứ không thể triển khai ngay được”. Và các cơ quan báo chí cứ nhăm nhăm vào khai thác khía cạnh chủ thể phản đối mà trên đây chỉ là hai trong số các trường hợp được đề cập. Các cơ quan này đã quên mất việc tìm đến chủ thể bị phản ánh, bị lên án (UBND TP Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế và các cơ quan hoạt động trên lĩnh vực An ninh - Quốc phòng); cho nên, rất hạn hữu và thi thoảng mới có một bài viết khai thác theo cách của tờ Yeuhue.vn với thông tin việc "Đà Nẵng kiến nghị thu hồi giấy phép dự án Trung Quốc trên núi Hải Vân". 

Và đương nhiên, việc tiếp cận thông tin một chiều kia sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến những người hoạt động báo chí cùng quan tâm đến chủ đề này. Công chúng quan tâm mới là chủ thể ảnh hưởng trực tiếp, họ sẽ bị nhiễu loạn thông tin và được định hướng cách tiếp cận phương thức theo hướng một chiều. Thật dễ hiểu ngay sau khi đọc những bài báo dẫn dắt các ý kiến phản đối, người tiếp cận dường như bị choáng ngợp trước một vấn nạn đã đến nguy cơ cần cảnh báo: Vì mục đích kinh tế, các địa phương có thể bỏ qua cả những nguy cơ về AN - QP, người ta sẽ cố lờ quên đi đó là vị trí trọng yếu về AN - QP để bỏ qua mọi sự tính toán thiệt hơn.

Điều nói trên sẽ dẫn đến một hệ lụy rất dễ thấy là dường như đang có một sự mâu thuẫn tương đối lớn giữa các bài phát biểu xưa - nay với những gì đang diễn ra. Trong khi cuộc chiến bảo vệ chủ quyền trên Biển Đông đang xuất hiện thêm diễn biến mới, nhất là việc Trung Quốc đã áp dụng chiến thuật "Chiến thắng không cần chiến tranh" khi dần dần hợp lý hóa sự có mặt của mình tại Biển Đông và đưa Việt Nam vào cái tình thế khó xử thì cách đưa tin một chiều này sẽ vô tình tạo ra một thứ hiệu ứng ngược. Sẽ xuất hiện tâm lý hoài nghi không đáng có của người dân về quyết tâm của Nhà nước trong bảo vệ chủ quyền. Tôi không muốn nhấn mạnh quá lớn về thế trận lòng dân và sức mạnh tiềm tàng của người dân qua các cuộc chiến mà dân tộc đã trải qua nhưng nó không một ai dám phủ nhận điều đó. Và như Phó đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên Huế Đồng Hữu Mạo phản ứng về cách đưa tin của báo chí: "Trước nhiều quan điểm khác nhau được đưa ra, ông Mạo cho rằng, các phương tiện thông tin truyền thông nếu chỉ đưa tin một chiều thì không nên. Ông lấy ví dụ: “Trong một gia đình có thể anh em nhiều khi cũng mắc nhau. Khi đó anh chị em và cha mẹ phải có cách ứng xử thế nào đó, làm sao đừng để tổn thương một phía. Báo chí cũng thế, nếu đưa tin thì đưa cả hai phía, cả phía phản đối và phía bị phản đối để dư luận có thể nghe được thông tin 2 chiều” thì nên hiểu rằng, quá trình đưa tin của các cơ quan báo chí chưa thực hiện hết vai trò của mình và đã đến lúc nên đặt ra yêu cầu khách quan đi liền với sự toàn diện cần có. 

Thật may mắn với lỗi trong quá trình tiếp cận lần này báo chí chịu một bàn thua trông thấy nếu không có sự quan tâm của các đại biểu quốc hội và việc Đại diện của Bộ Quốc phòng tham gia kỳ họp (Trung tướng Bế Xuân Trường - Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam) tham gia giải trình thì không biết sự việc sẽ đi đến đâu. (Theo ông Trường “Quan điểm của Bộ Quốc phòng là hết sức ủng hộ các địa phương phát triển kinh tế, kết hợp với đảm bảo quốc phòng an ninh, nhưng với những dự án ảnh hưởng tới an ninh quốc gia, ở những khu vực chiến lược như vậy thì tuyệt đối không được làm. Đến thời điểm này Bộ Quốc phòng chưa nhận được báo cáo của địa phương về dự án này. Dù chưa hỏi ý kiến chính thức nhưng theo Trung tướng Trường, nếu có hỏi thì “chắc chắn chúng tôi sẽ không đồng ý”)./.

Phương Nam OP