ĐI SAI ĐƯỜNG, LÀM SAI NHIỆM VỤ VÀ QUÊN MẤT THIÊN CHỨC - LỖI DO ĐÂU?

Không hiểu lí do từ đâu mà thời điểm gần đây báo chí gần như đang đi trên một lối mòn đó là cố tìm ra một cái gì đó "trái khoáy", một cái gì đó "khác đời - khác người" để phản ánh. Khi thì chuyện UBND TP Hà Nội treo các tranh cổ động một cách cẩu thả, khi thì chuyện UBND tỉnh Thanh Hóa treo bức tranh Chủ tịch Hồ Chí Minh đang ngậm điếu thuốc lá treo khăn quàng đỏ cho các cháu thiếu niên, nhi đồng?...vân vân và vân vân.

Không ai trong chúng ta dám phủ nhận công lao đóng góp, sự phản ánh kịp thời của giới báo chí trong việc "gạn đục khơi trong", làm trong sạch xã hội, đẩy lùi các vấn nạn tiêu cực đang tồn tại, mới phát sinh trong xã hội. Tuy nhiên, không khó lắm để thấy rằng, những ví dụ vừa nêu không thể bị quy kết là các vấn nạn xã hội, các tiêu cực xã hội để cần thiết phải phản ánh kịp thời, lên án kịp thời đến thế! Đó là các hiện tượng xã hội bình thường gắn với thái độ, trách nhiệm của một số tổ chức và cá nhân liên quan, nó không thể hiện ở quy mô lớn.

Xã hội trao cho giới báo chí những thiên chức đặc thù, phản biện xã hội là một thiên chức như thế. Ấy vậy nhưng, không phải cái gì, việc gì cũng có thể "phơi lên" mặt báo bởi lẽ, có một thực tế mức độ tiếp thu, "thụ hưởng báo chí" tại Việt Nam chưa có thể nói là đồng đều cả về mức độ thường xuyên và khả năng tiếp cận! Vậy nên, nếu không khéo thì chỉ cần một lần đưa tin thiếu dụng công, không suy tính mặt hệ quả thì vô tình nó sẽ tạo ra một luồng hiệu ứng bất lợi cho đối tượng được phản ánh. Với tiêu chí công bằng, khách quan cho đối tượng phản ánh thì thiết nghĩ chuyện xâm phạm hoặc ảnh hưởng là chuyện đại kỵ trong chuyện làm nghề! 

Đó là chưa nói đến phát hiện từ FB Lăng Trọng thêm một lần nữa cảnh tỉnh về một lối hành nghề có phần cẩu thả, thậm chí tùy tiện trong việc quan sát, định hình vấn đề: "Thật ra, báo Người lao động phê bình Thanh hóa là không đúng với sự thật. Nếu không vẽ điếu thuốc lá thì thằng họa sỹ tội lại càng nặng. Như vậy sự thật phải được tôn trọng". 

Rõ ràng, báo chí được hoạt động trong khuôn khổ luật báo chí cho phép và họ cũng được bảo hộ trong cái khuôn khổ đó. Tuy nhiên, dù là ngành nghề nào đi nữa thì quyền - nghĩa vụ phải song hành, không thế hưởng quyền, hưởng những ưu đãi nhất định mà không thực thi, không quan tâm nghĩa vụ chính mình phải thực hiện. Cái nghĩa vụ ở đây người viết cũng không đòi hỏi cao xa, khó khăn lắm mà chỉ cần đội ngũ báo giới hoạt động trên cái nguyên tắc: Sự thật, khách quan và đảm bảo tiến bộ xã hội. Và hơn bao giờ hết, không ai (kể cả báo chí) được đổ lỗi cho những vấn đề cơ chế và thị hiếu của công chúng nên có những vấn đề không hay đã xảy ra. Có chăng chỉ trách một bộ phận báo giới đang đi sai đường, làm sai nhiệm vụ và quên mất thiên chức của mình!

Phương Nam OP