PHÓ TỔNG THỐNG MỸ ĐỌC KIỀU VÀ SỰ THỐNG NHẤT TRONG THIỆN CHÍ CỦA NGƯỜI MỸ

TBT Nguyễn Phú Trọng và Phó Tổng thống Joe Biden tại buổi tiệc chiêu đãi ngày 7/7 (Ảnh: Reuters). 

Cư dân mạng đang ngất ngây ca ngợi khi vị Phó tổng thống Mỹ - ông Joe Biden đọc Kiều trong tiệc chiêu đãi Tổng bí thư. Và có lẽ cái sâu sắc và ý vị không dừng ở việc đọc Truyện Kiều bởi với 3.254 câu không phải câu nào cũng có thể đọc ra để phù hợp với mối quan hệ Việt - Mỹ trong bối cảnh hiện nay. Cái tài của người Mỹ và cá nhân ông Joe Biden chính là tìm, phát hiện ra ở trong kho tàng thơ Việt một tác phẩm có tính điển hình cho tính cách và con người Việt và cũng từ tác phẩm đó họ đã tìm ra được hai câu thơ không thể phù hợp hơn: "Trời còn để có hôm nay / Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời”...

Tôi hoàn toàn đồng tình với Blogger Người con đất mẹ, cái đặc trưng của người Mỹ chính là tính thực dụng và xem chừng điều đó thể hiện rõ nét nhất trong hoạt động ngoại giao: "Có lẽ nên chăng, chúng ta nên bắt đầu câu chuyện từ tính cách người Mỹ. Sự thực dụng không chỉ được thể hiện trong nội dung những cuộc gặp, hội đàm mà người đứng đầu Chính phủ cùng các quan chức của họ sẽ phải thể hiện mà xem chừng, sự thực dụng của họ còn thể hiện trong từng chi tiết nhỏ nhất và đương nhiên, họ cũng không quên gửi gắm vào đó những thông điệp về mặt ngoại giao, về thái độ. Theo đó, việc chủ động kết thúc câu chuyện khi dù bất kể nó đã diễn ra tương đối dài hay vừa diễn ra đều không phải là chuyện ngẫu nhiên và phần nào cho thấy người Mỹ không chỉ giỏi đơn thuần về mặt nghi thức ngoại giao, họ cũng là bậc thầy về sử dụng biện pháp ngoại giao" (Người con đất mẹ). Họ biết cách tận dụng tất cả mọi thứ, kể cả những điều thuộc về nước Mỹ và cả Việt Nam để chuyển tải các thôn điệp ngoại giao. 

Nếu trước đó, với việc giữ vững nguyên tắc trong thực hiện nghi thức đón tiếp ngoại giao khi TBT Nguyễn Phú Trọng tới thăm (nghĩa là họ không hoàn toàn sử dụng nghi thức đón tiếp nguyên thủ quốc gia để đón tiếp Tổng Bí thư mà khéo léo sử dụng một hình thức có tính "nhất cử lưỡng tiện" để vừa có thể giữ được mình, vừa không làm phật lòng hay không vui từ vị khách viếng thăm) và việc chừng mực, không quá vồ vập trong cuộc hội kiến sau đó với TBT Nguyễn Phú Trọng (của Tổng thống B.Obama), người Mỹ đã cho thấy được một nét đặc trưng thuộc về người Mỹ. Hay nói rõ hơn là họ không phải đi thanh minh hoặc rơi vào trạng thái tuỳ tiện trong đón tiếp ngoại giao với các nước khác nếu có một sự so bì nào đi nữa. Thêm vào đó, họ vẫn giữ được vị thế của một nước trong việc đón tiếp một quốc gia được cho là có vị thế thấp hơn; và nếu ai theo dõi các cuộc hội kiến của các vị lãnh đạo đất nước này thì thấy rằng, dù họ đi thăm hay tiếp đón họ vẫn cố giữ cho được điều đó. 

Xem thêm: Video Phó TT Hoa Kỳ Biden phát biểu tại buổi tiếp đãi TBT Nguyễn Phú Trọng

Nhưng ở đây có một vấn đề mà chúng ta vẫn khó lòng lí giải nổi: Theo nhiều nhà phân tích trong nước và quốc tế thì người Mỹ đang ra sức ve vãn và chèo kéo Việt Nam vào mối quan hệ đối tác toàn diện với nước Mỹ; đặc biệt, họ kêu gọi VN gia nhập vào một liên minh do Mỹ đứng đầu. Việc chủ động mời TBT Nguyễn Phú Trọng thăm Mỹ - một hành động chưa có tiền lề bởi TBT là người đứng đầu một đảng chính trị chứ không phải là nguyên thủ một quốc gia (quan niệm của người Mỹ) và Tổng thống B. Obama sẽ có cuộc hội kiến tại phòng Bầu dục cho thấy phần nào thiện chí và sự mở lòng của người Mỹ. Họ cũng đã gạt vấn đề thể chế chính trị sang một bên để tiến tới cuộc gặp có ý nghĩa lịch sử này (trước đó trong vấn đề ngoại giao hay các vấn đề liên quan VN, Mỹ vẫn đặt nặng vấn đề thể chế, yêu cầu VN thay đổi thể chế như một sự đổi chác với người Mỹ).... Nhưng với những thứ đã diễn ra từ cách tiếp đón tại sân bay cho tới cuộc hội kiến sau đó với Tổng thống B.Obama vẫn chưa thấy nhiều thiện chí từ nước Mỹ? Phải chăng, họ chỉ nói chơi cho vui chứ chưa thực sự cởi mở trong vấn đề thiết lập mối quan hệ hợp tác toàn diện với VN? hay họ đang có lí do để làm vậy bởi VN cần họ chứ đâu phải họ cần Việt Nam? 

Truyện Kiều (Nguồn: Internet). 

Xin được tiếp tục câu chuyện từ câu trả lời cho câu hỏi cuối cùng: Trong bối cảnh hiện tại dù vấn đề chủ quyền trên Biển Đông có vẻ hết sức cấp thiết đối với Việt Nam nhưng rõ ràng chưa bao giờ VN chủ động hay phát đi một tín hiệu trợ giúp từ người Mỹ. Ngược lại, trong một diễn biến mới, sự trỗi dạy của TQ, nhất là tại khu vực Đông Nam Á, nơi mà người Mỹ vẫn được cho là có vị thế hơn TQ đang khiến người Mỹ không thể cứ ngồi yên. Vậy nên, trong mối quan hệ với VN đến bây giờ vẫn quá sớm để đặt ra hoài nghi rằng: VN cần Mỹ hơn hay Mỹ cần VN hơn. Đó cũng là lí do cho thấy rằng, cái thiện chí mà nước Mỹ sẽ tiếp tục thể hiện trong chuyến thăm của TBT sẽ là một điều mang tính nhất quán. Họ sẽ không bỏ lỡ một cơ hội thuận lợi đến thế và sẽ không bao giờ họ hạ mình (bỏ qua mối bận tâm về mặt thể chế để mời TBT một đảng chính trị tới thăm) mà không thu được kết quả. 

Với những lí do trên thì tôi tin cái cách mà Phó Tổng thống Joe Biden thể hiện tại cuộc chiêu đãi ngày 7.7 vừa qua là một cách bộc lộ thiện chí tương đối tế nhị và cần thiết của người Mỹ. Với cách làm có tính phân tuyến, nhịp nhàng này người Mỹ đã đạt được không ít mục tiêu: Giữ được vị thế đất nước và vừa kéo gần VN lại gần hơn với Mỹ. Và cũng xin nói thêm rằng, với những câu Kiều đầy ẩn ý được phát ra từ miệng ông Phó Tổng thống nó không khác gì một cái tát thấm thía cho những ai đang nghĩ rằng, người Mỹ mời TBT sang để "hạ thấp vị thế Việt Nam" hơn là để bắt đầu một tương lai tốt đẹp giữa hai nước. 

An Chiến