GIÁO PHẬN VINH: "THƯỢNG BẤT CHÍNH, HẠ TẮC LOẠN"

Ngày 04 tháng 02 năm 2017, Giám mục Giáo phận Vinh Nguyễn Thái Hợp đã ký quyết định số 0217/QĐ – TGM về việc thuyên chuyển, bổ nhiệm chức sắc trong giáo phận với một con số kỷ lục từ trước đến nay trong Giáo phận và cũng là kỷ lục đối với Giáo hội Công giáo Việt Nam - 108 vị trí thuyên chuyển và bổ nhiệm (Xem thêm: Tại đây). 

Tuy nhiên, ngoài vấn đề thuyên chuyển, bổ nhiệm một lần nhiều vị trí thì đợt thuyên chuyển lần này có xuất hiện thêm một cụm từ mới và đây cũng là lần đầu tiên được sử dụng trong văn bản chính thức của Tòa Giám mục Giáo phận Vinh: "Chuẩn giáo xứ". 

Và điều đáng nói, là rất nhiều "chuẩn giáo xứ" được Tòa Giám mục Giáo phận Vinh cử Linh mục về coi sóc, quản nhiệm thì tất cả đều chưa được chính quyền, cấp có thẩm quyền chấp thuận cho thành lập giáo xứ và được nâng lên từ giáo họ. Cá biệt có "chuẩn giáo xứ" được "nâng lên" từ "giáo điểm" - một hình thức được sử dụng đối với những khu vực xảy ra sai phạm trong quá trình sinh hoạt tôn giáo mà chưa được chính quyền cho thành lập giáo họ hay giáo xứ. Trường hợp "chuẩn giáo xứ Thanh Thủy", xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình - nơi Linh mục Vincente Điểm Cao Dương Đông được bố trí địa bàn mục vụ là ví dụ. 

Văn bản phản đối của UBND huyện Bố Trạch (Quảng Bình) đối với hình thức "Chuẩn giáo xứ" theo quyết định thuyên chuyển, bổ nhiệm của Tòa Giám mục Giáo phận Vinh hôm 02/4/2017 (Nguồn: Internet). 

Cũng liên quan trường hợp "Chuẩn giáo xứ' được nâng lên từ Giáo điểm tại huyện Bố Trạch (Quảng Bình), ngày 16/3/2017, UBND huyện này đã có công văn gửi Tòa Giám mục Giáo phận Vinh phản đối về việc này. Công văn có đoạn: "Để thực hiện tốt quy đinh của Nhà nước trong hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng, UBND huyện đề nghị Tòa giám mục giáo phận Vinh điều chỉnh câu “chuẩn giáo xứ Thanh Thủy” tại Quyết định 0217/QĐ – TGM ngày 04/02/2017 thành giáo điểm Thanh Thủy thuộc xã Hưng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình để đúng với tên gọi của nó từ trước đến nay, tạo thuận lợi cho bà con giáo dân sinh hoạt tôn giáo; trong các văn bản từ nay về sau không tự ý xưng các giáo điểm, giáo họ, giáo xứ… khi chưa được cấp có thẩm quyền chấp thuận…”. Tuy nhiên, ngay lập tức công văn này bị đám người Công giáo cực đoan dẫn về và cho đấy là một biểu hiện sinh động cho cái gọi la sự thiếu nhất quán của chính quyền địa phương đối với vấn đề tự do tôn giáo. 

Và cứ ngỡ câu chuyện về danh xưng "chuẩn giáo xứ" trong Văn thư thuyên chuyển, bổ nhiệm của Tòa Giám mục giáo phận Vinh sẽ rơi vào quên lãng khi TGM Giáo phận này không có văn thư phản hồi công văn của UBND huyện Bố Trạch (Quảng Bình). Nhưng chính trong chuyến thăm tại Mỹ vừa qua, Giám mục Nguyễn Thái Hợp đã chia sẻ đôi điều xung quanh danh xưng này. Dưới đây là video ghi lại nội dung chia sẻ của Giám mục Nguyễn Thái Hợp:  

Theo đó, ông thừa nhận việc Tòa Giám mục Giáo phận Vinh đã vận dụng, lách luật trong việc đưa một giáo họ, thậm chí một giáo điểm lên "Chuẩn Giáo xứ". Ông cũng thừa nhận đó là cách để giáo phận Vinh liên tục gia tăng số lượng giáo xứ bất chấp quy định của pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo quy định việc thành lập giáo xứ phải xin và chỉ được thành lập khi được chấp thuận; về bản chất thì "chuẩn giáo xứ" với "giáo xứ" không có bất cứ sự khác biệt nào! 

Ông cũng mỉa mai "sự bất lực" của chính quyền (mà thực ra là thiện chí, sự tạo điều kiện của chính quyền) khi đồng ý cho thành lập giáo xứ thời gian sau đó. Ông cũng so sánh cách ứng xử của chính quyền 03 tỉnh (Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Bình - nơi Giáo phận Vinh đóng chân) khi có chính quyền thì vận dụng linh hoạt nhưng có chính quyền lại cứng nhắc khi nói về điều này. 

Như vậy, có thể thấy mặc dù nhận thức được sai phạm, cách thức lách luật của bản thân nhưng Giám mục Nguyễn Thái Hợp vẫn không mảy may quan tâm tới việc chính quyền sẽ nghĩ gì, làm gì sau đó. Dường như ông cho đó là một sự thắng lợi mà bản thân nói riêng, Giáo phận Vinh nói chung đạt được trước chính quyền. 

Trước những biến động gần đây của Giáo phận Vinh, nhất là hành vi vi phạm pháp luật của một số Linh mục cực đoan trong địa phận này, đã có không ít những lí giải được nói ra. Nhưng xem chừng lí do cốt lõi nhất vẫn là "thượng bất chính, hạ tắc loạn", người đứng đầu luôn có não trạng bất chấp, coi thường pháp luật và xem sự qua mặt chính quyền cũng là chiến công thì chả trách ở Giáo phận Vinh luôn có những Linh mục chống đối, cực đoan. 

An Chiến