HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC VIỆT NAM GIỮ THÁI ĐỘ THÂN TRỌNG ĐỐI VỚI NHỮNG VỤ TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI GIỮA NHÀ NƯỚC VÀ GIÁO HỘI

2 vụ việc liên quan đến đất đai liên quan đạo công giáo ở hai đầu đất  nước (1 tại dòng dòng Phaolô Hà Nội, điểm còn lại là ở Dòng mến thánh giá Thủ thiêm) đủ cho thấy sức nóng của vấn đề này. Và trong khi giữa chính quyền (Hà Nội và TP Hồ Chí Minh) với 2 cơ sở dòng này chưa có được sự thống nhất trong vấn đề xử lý và còn để xảy ra nhiều tranh cãi... thì nhân danh "tình liên đới" không ít tổ chức tôn giáo của Giáo hội Công giáo (từ Giáo phận cho đến các giáo xứ, giáo họ, các hội dòng) đã lên tiếng một cách vội vàng và thiếu tính toán. Một số chức sắc cấp cao của giáo hội như Giám mục Nguyễn Thái Hợp, Giám mục Giáo phận Vinh và Giám mục Hoàng Đức Oanh, nguyên Giám mục GP Kon Tum đã đến thăm, làm lễ hiệp thông, cầu nguyện với dòng mến thánh giá Thủ Thiêm...

Từ chính những câu chuyện như thế nên không ít chức sắc và tín hữu của Giáo hội Công giáo đã đặt ra những câu hỏi kiểu như: Tại sao đối với những vấn đề hệ trọng như thế mà Hội đồng giám mục VN, cơ quan lãnh đạo tối cao của Giáo hội Công giáo VN vẫn im lặng và không hề có động thái lên tiếng nào? Một số người mạnh bạo như JB Nguyễn Hữu Vinh (GX Thái Hà - Hà Nội) thậm chí còn xem đó là sự thỏa hiệp của các Đức Hồng y, Tổng giám mục, Giám mục trong Hội đồng Giám mục Vn với nhà nước "hòng đổi lấy sự yên thân" (chữ của JB Nguyễn Hữu Vinh)...

Và có lẽ như do lắng nghe và biết những băn khoăn trên nên mới đây nhân câu hỏi của phóng viên RFI tại cuộc phỏng vấn nhân sự kiện tòa thánh Vatican bổ nhiệm Tổng giám mục Marek Zalewski, người Ba Lan, làm Sứ thần Toà Thánh tại Singapore kiêm Đại diện Toà Thánh không thường trú tại Việt Nam. Tổng giám mục Nguyễn Chí Linh, Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế, Chủ tịch Hội đồng giám mục VN đã có những chia sẻ hết sức thẳng thắn về vấn đề này. 

Giáo hoàng Phanxicô tiếp chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang tại Vatican ngày 23/11/2016 (Nguồn: RFI). 

Dưới đây là toàn văn:

"RFI: Thưa Đứa cha, gay góc nhất hiện nay vẫn là tranh chấp nhà đất giữa Giáo Hội với nhà nước, chủ trương của Hội đồng Giám mục Việt Nam vấn đề này là như thế nào?

Tổng giám mục Nguyễn Chí Linh: Đất đai là một hồ sơ nóng bỏng, không riêng gì với Giáo Hội Việt Nam, mà còn đối với nhiều thành phần xã hội khác. Thống kê chính thức cho thấy là có đến khoảng 73% các vụ khiếu kiện là liên quan đến nhà đất. Dĩ nhiên là những vấn đề liên quan đến tài sản của Giáo Hội, thì Hội đồng Giám mục Việt Nam có trách nhiệm phải lên tiếng bằng một cách nào đó.

Vấn đề là lên tiếng như thế nào và lên tiếng với ai? Tôi nghĩ rằng lên tiếng với công luận và với truyền thông là một vấn nạn cũng rất nhạy cảm, thậm chí nếu không có cân nhắc đầy đủ, thì có thể làm rối loạn quan hệ và niềm tin. Người Công Giáo vừa là tín hữu Kitô giáo, vừa là công dân Việt Nam. Cùng một lúc phải trung thành với hai tư cách đó trong một xã hội đơn nguyên như Việt Nam thì không phải là chuyện đơn giản.

Dù sau thì Hội đồng Giám mục Việt Nam phải có một lập trường. Lập trường đó là: khi cần thì vẫn lên tiếng, lên tiếng thẳng thắn, nhưng lên tiếng một cách tế nhị, nghĩa là tiếng nói ấy phải được ghi nhận và phải được lắng nghe như là thông điệp của một cộng đồng có thiện chí, muốn xây dựng, muốn cải thiện, chứ không phải để công kích và gây ngộ nhận". 

Theo đánh giá của rất nhiều người thì người đứng đầu hội đồng giám mục VN đã phát đi một thông điệp về sự thận trọng của hội đồng Giám mục VN đối với những vấn đề nóng liên quan giáo hội, trong đó có vấn đề tranh chấp đất đai. Cho đến nay, việc HĐGM VN chưa lên tiếng bởi họ chưa xác định được việc lên tiếng như thế nào và lên tiếng với ai? Trong khi đó, lên tiếng đối với công luận và với truyền thông thì theo Tổng Giám mục Nguyễn Chí Linh "là một vấn nạn cũng rất nhạy cảm, thậm chí nếu không có cân nhắc đầy đủ, thì có thể làm rối loạn quan hệ và niềm tin". Nghĩa là nó sẽ lợi bất cập hại và không cần thiết, thậm chí nếu không khéo thì nó còn làm xấu đi tình hình. Đây cũng được xem là câu trả lời của hội đồng giám mục Vn đối với những băn khoăn vừa được chỉ ra. 

TGM Nguyễn Chí Linh cũng nhắc lại một vấn đề được cho là lập trường, vấn đề có tính nguyên tắc  đối với Hội đồng giám mục VN: "Khi cần thì vẫn lên tiếng, lên tiếng thẳng thắn, nhưng lên tiếng một cách tế nhị, nghĩa là tiếng nói ấy phải được ghi nhận và phải được lắng nghe như là thông điệp của một cộng đồng có thiện chí, muốn xây dựng, muốn cải thiện, chứ không phải để công kích và gây ngộ nhận". Và điều này hoàn toàn dễ hiểu, khi trước đó, TGM Nguyễn Chí Linh đã khẳng định: "Người Công Giáo vừa là tín hữu Kitô giáo, vừa là công dân Việt Nam. Cùng một lúc phải trung thành với hai tư cách đó trong một xã hội đơn nguyên như Việt Nam thì không phải là chuyện đơn giản". 

Kỳ thực, tôi đã thấy ấm lòng và tin tưởng Hội đồng giám mục Vn đến lạ kỳ sau khi nghe những phát biểu nói trên của người đứng đầu Hội đồng giám mục VN. Tin tưởng, với những suy nghĩ tích cực, xây dựng và thiện chí như thế, thời gian tới cùng với việc lên tiếng đúng lúc, đúng bối cảnh thì hội đồng giám mục VN sẽ là cầu nối để giáo hội công giáo và nhà nước sớm tìm được điểm chung và nhanh chóng xử lý những vấn đề còn vướng mắc. 

Và cùng với việc bổ nhiệm tân sứ thần mới, những động thái tích cực từ HĐGM Vn sẽ làm nâng tầm quan hệ nhà nước VN với tòa thánh lên tầm cao mới. 

An Chiến